Ik word steeds weer gebruikt in relaties. Waarom trek ik narcistische partners aan?

RelatieKwestie

“Ik word steeds weer gebruikt in relaties. Waarom trek ik narcistische partners aan?”

Lees hieronder de analyse van onze therapeuten

Samadhi

therapeut bij LiefdeInZicht

Als dit structureel het geval is, dan heb je als kind in jouw gezin van herkomst niet geleerd wat een gezonde en wederkerige relatie is. Je hebt dan geen beeld bij hoe mensen op een gelijkwaardige manier met elkaar omgaan. Je hebt er misschien wel ideeën over, maar kunt het zelf niet in praktijk brengen of iemand herkennen die jou op een respectvolle manier behandelt.

Dus je hebt alleen een radar voor mensen die jou gebruiken, omdat dit heel bekend voor je is. We trekken naar iemand toe die kenmerken heeft die onze ouders ook hadden, omdat dit als “veilig” en “bekend" voelt.

Daarnaast is er een andere innerlijke drijfveer gaande, namelijk: als je geen respectvolle en een op jou afgestemde manier van omgang hebt ontvangen in je gezin van herkomst, dan is er een onbewuste wens om dit alsnog te krijgen in een relatie. Een verlangen om de onvervulde behoefte van het innerlijk kind alsnog vervuld te laten worden.

Je wordt dan gedreven door een hoop op heling via die ander. Maar omdat je niet kunt herkennen dat die ander dat niet in huis heeft omdat die persoon ook een diepe (narcistische) verwonding heeft, herhaalt dit patroon zich keer op keer. Niets trekt zo sterk aan ons als iets wat we niet hebben gekregen, in ons gezin van herkomst. We doen er alles om dat te krijgen. Helaas kom je dan in een relatiedynamiek terecht die daar juist niet in voorziet.

Door bijvoorbeeld het innerlijk kindwerk kun je stap voor stap uit deze ongezonde afhankelijkheid groeien. Het innerlijk kindwerk zorgt ervoor dat je leert hoe je op een liefdevolle manier met jezelf kunt omgaan, hoe je jouw grenzen kunt leren voelen en ook hoe je uiteindelijk een gezonde partner herkent, die in staat is tot wederkerigheid.

Robin

therapeut bij LiefdeInZicht

Narcisme is een populaire term. Waarschijnlijk bedoel je iemand die steeds uit eigenbelang handelt, jou gebruikt en daar geen verantwoordelijkheid voor neemt. Narcisme heeft gradaties. Alleen deskundigen kunnen het vaststellen. Dat gebeurt weinig, want narcisten ontkennen en vermijden therapie. Daar zien we veel vaker degenen die lijden onder hun gedrag, zoals jij.

Mensen met narcistische kenmerken exploiteren en krenken anderen en zijn daarop niet aanspreekbaar. Ze hebben overheersingsrelaties waarin weinig ontwikkeling mogelijk is. Dat klinkt onaantrekkelijk, maar narcisten idealiseren zichzelf. Daardoor stralen ze juist zelfvertrouwen, positiviteit en onafhankelijkheid uit.

Degene die, zoals jij, aangetrokken worden tot een charmant-uitbuitende partner noemen we de empath of codependent. Dit is iemand die hoopt liefde te krijgen door zelf onvoorwaardelijk te geven en accepteren. Narcisten en empaths vinden elkaar in het gevoel niet goed te zijn als persoon. Beide hebben een lage zelfwaarde en gebruiken anderen om die innerlijke leegte te vullen. Jezelf niet waardig voelen als mens -giftige schaamte- ontstaat door afwijzing of grensoverschrijding in je jeugd. Als jij je niet bewust bent van dat script, trek je steeds weer mensen aan die jou zo behandelen.

De dynamiek tussen de narcist en empath drijft op splitsing. Splitsing is een lichamelijke en emotionele reactie op overweldigend pijnlijke situaties in je jeugd. Je verlaat je lichaam en gaat in je hoofd leven, zodat je geen pijn meer voelt, maar ook je eigen centrum en grenzen niet meer. Je bent afgestompt of vervloeit met je omgeving. Door dat laatste zien veel empaths zichzelf als hoogsensitief.

Narcisten idealiseren mensen die ze kunnen gebruiken. Dat heet love bombing. Ze spelen in op het verlangende, hoopvolle deel van jou. Eindelijk denk jij dat je liefde krijgt. Maar doe je iets wat niet past bij hun zelf-idealisatie en raak je hun verwondingen, dan leven ze hun pijn en verdrongen minderwaardigheidsgevoel op jou uit door je subtiel of grof te bekritiseren, beschuldigen, intimideren of vernederen.

Narcisten spelen in op jouw ‘al-slecht’-gevoel. Je verlangt weer naar liefde van hen, die er net nog was. De abrupte afwisseling van aantrekken en afstoten maakt jou afhankelijk. Gaandeweg geeft een narcist steeds minder erkenning en steeds meer afwijzing. Jij past je aan en verliest jezelf. Zo raak je gebonden. Dit heet codependentie of liefdesverslaving.

Als empath voelde jij je onbewust al minderwaardig en leeg, maar na een relatie met een narcist helemaal. Dat maakt je steeds vatbaarder voor ongezonde personen.

Jij hoeft je nooit te schamen voor jouw verlangen naar een liefdevolle partner en voor het vertrouwen dat jij wil geven. Maar als je steeds weer terecht komt in ongezonde relaties, is het goed om te kijken naar de blinde vlek in je bewustzijn en verwondingen in je ziel. Pijnlijke en teleurstellende relaties zijn een kans om te helen en groeien naar je gezonde Zelf. Daarvoor is het innerlijk kindwerk een krachtige en duurzame weg, ook als je met inzichtgevende hulp of gedragstherapie het patroon niet kunt doorbreken.

“People go to therapy because of people that don’t go to therapy.”

— onbekend

Sylvia

therapeut in opleiding

Ik gebruik hier hij/hem voor de narcistische partner, maar het kan ook een zij/haar zijn.

Waarom ziet hij me niet? Waarom snapt hij niet waar de grens ligt? Een relatie met een narcistische partner voelt als een verloren strijd. Hoeveel je ook geeft, je partner geeft niet mee en geeft niet terug. Als je later terugkijkt naar de relatie, zie je alle manieren waarop je emotioneel bent gemanipuleerd, genegeerd en hoe eenzaam je eigenlijk was. Dat kan heel moeilijk en pijnlijk zijn. Elke relatie die je aangaat, eindigt met een rotgevoel en je snapt niet wat je fout doet. Je vraagt je af: waarom?

Waarom kiezen narcistische partners voor mij?

Narcistische partners hebben een uniek talent om die mensen uit te kiezen die ze emotioneel kunnen manipuleren, en helaas ben jij dat. Jij hebt waarschijnlijk een ouder gehad die emotioneel manipuleerde en/of narcistisch gedrag vertoonde. Hierdoor heb je geleerd dat liefde gekenmerkt wordt door te geven zonder grens. Je hebt ook moeite met ontvangen en daardoor heb je niet op tijd door dat je in het web van een narcist bent beland. Een persoon zoals jij noemen we codependent in de psychologie.

Wat is een codependent?

**Afbeelding 1. Het spectrum van Zelf**
gebaseerd op Ross Rosenberg ©

Het schema hierboven laat zien waarom een narcist en codependent tot elkaar zijn aangetrokken. -5 is de extreme codependent en wordt gekenmerkt door een continue drang om te geven, zo intens dat je je eigen behoeften vergeet. +5 staat voor de extreme narcist, hij gaat voor zijn eigen behoeftes en heeft 0 aandacht voor anderen. De “Neutral Point” is iemand die in staat is om te geven, net zo goed als diegene kan ontvangen. Iedereen staat ergens op deze schaal, en we zoeken onbewust een partner op die tegenovergesteld is aan ons (“opposites attract”).

Ik ben een codependent, en nu?

Vaak gaat ontvangen bij een codependent gepaard met overmatige schuldgevoelens. Deze schuldgevoelens zijn niet terecht en komen ergens vandaan. Dit heeft waarschijnlijk te maken met jouw geschiedenis en jeugd, zoals eerder al benoemd. Ga op zoek naar de oorsprong hiervan, samen met een therapeut of alleen. Het is oké om een niet totaal gelijke relatie te hebben, als beide partners dit oké vinden (denk aan een -1 en een +1, in termen van het schema hierboven), maar het is niet oké als er over je heen wordt gelopen. Belangrijkste is dat er respect en ruimte is voor beide partners en dat beiden zich gehoord en gesteund voelen. Kies voor jezelf, want jij bent belangrijk!

Sylvia Jansen (24) rondt haar studie Psychologie aan de Universiteit Twente af met een klinische Masterstage bij LiefdeInZicht. Zij is gespecialiseerd in positieve psychologie, cognitieve gedragstherapie en educatiepsychologie.

Meer weten?

Meer over pleasen in je relatie.

Meer over ongelijkwaardige relaties.

Meer over een oneerlijke partner.

Meer over een partner die vreemdgaat.

Meer over alcoholgebruik in de relatie.

Meer over een partner die niet in relatietherapie wil.

Meer over een psychisch kwetsbare partner.

Meer over een partner die plaagt en sart.

Meer lezen?

The Human Magnet Syndrome: Why We Love People Who Hurt Us (Ross Rosenberg)

Narcisme in relaties: Loskomen uit het web van een narcistische partner (Alice Vlottes & Daan Wienke)