Mijn partner plaagt en sart mij. Hoe kan ik reageren?
RelatieKwestie
“Mijn partner plaagt en sart mij. Hoe moet ik reageren?”
Lees hieronder de analyse van onze relatietherapeuten
Samadhi
therapeut bij LiefdeInZicht
Hoe je moet reageren, ligt eraan wat het met jou doet als je partner je plaagt en sart. En hoe jij zelf wilt dat er met je om gegaan wordt.
Draagt het sarren bij aan een veilig en liefdevol relatie klimaat tussen jullie of brengt verwijdering tussen jullie? Voel jij je veilig en aangetrokken tot je partner of voel je spanning en merk je dat je maar meelacht met het gesar om je aan te passen? Plagen en sarren klinkt niet als prettig, maar als een vorm van agressie verpakt in iets zogenaamds grappigs. Maar is het werkelijk leuk en aangenaam? Dit is iets om bij stil te staan bij jouzelf. Of is je huid inmiddels zo dik geworden dat je niet meer kunt voelen wat het met je doet?
Plagen en sarren zijn andere woorden voor pesten. Als dat in een hechte relatie gebeurt, is dat geen goed teken. Het past namelijk niet in een verbonden, gelijkwaardige relatie. Tenzij je hier duidelijk over hebt gesproken en afspraken over hebt gemaakt.
Als mensen plagen, treiteren en sarren is er iets lastigs in hen zelf gaande. Dat zijn spanningen en gevoelens die niet op een andere manier geuit kunnen worden dan op de passief-agressieve manier, van afreageren door middel van het plagen van een ander mens. Het zorgt voor afstand en is een vorm van intimiteitsvermijding.
Jouw partner heeft de verantwoordelijkheid om zijn/haar zelfregulatie op een andere manier te doen dan het afreageren via jou, of anderen. Als dit structureel blijft gebeuren en jij geeft niet aan wat jij wel en niet wilt, zou ik zeggen dat je het zelf in stand houdt. Dan heb je nog geen goed beeld van wat een veilige liefdesrelatie inhoudt. Eigenlijk moet je hier niet eens mee om willen gaan. De vraag op zich is een teken van een ongezonde afhankelijkheid en wijst erop dat je niet helder voor jezelf hebt dat je niet geplaagd en gesard dient te worden door iemand die je als jouw geliefde ziet.
Mensen die elkaar liefhebben gaan op een respectvolle, afgestemde manier met elkaar om, waarin humor en speelsheid zeker een belangrijke plek heeft. Die manier van speelsheid en humor heeft de kwaliteit van warmte en is gericht op verbinding. Ze gebruiken aantrekkingskracht en geen angst, verwarring of indirectheid. Plagen en sarren past wat mij betreft niet in een gelijkwaardige relatie en is op langere termijn zeer schadelijk voor het vertrouwen, jouw zelfvertrouwen en je zelfwaarde.
Robin
therapeut bij LiefdeInZicht
Humor werkt verbindend wanneer beide het leuk vinden. Anders is het pesten. Pesten gaat over macht. Het schept een hoog-laag-verhouding. De één is zogenaamd hoger -beter, rustiger, sterker, slimmer- dan de ander. Dat creëert afstand.
Humor is een vorm van speelsheid. Dat is een kracht in een relatie en in het leven. Sarcasme is humor vermengd met onvrede of wrok. Dat laat een ongemakkelijke of bittere nasmaak achter. Een bekende spreuk is “in elk geintje zit een seintje”. Vaak is er een onverwerkt gevoel, zoals frustratie, jaloezie, onmacht of onzekerheid.
Plagen of sarren is een indirecte, passief-agressieve manier om een onderdrukt gevoel te uiten of in een ontkende behoefte te voorzien. Je ziet het vaker bij mensen die hun gevoelens en behoeftes niet direct en eerlijk (assertief) kunnen inbrengen. Ze lokken een gevoel uit bij de ander, zodat die iets voelt wat de plaaggeest zelf niet wil voelen of erkennen. Er is dus sprake van afwentelen of vermijden.
Dit kan onbewust zijn, maar ook bewust. Als je partner iets bij jou triggert, maar het eigen aandeel ontkent en jou aanspreekt op jouw reactie daarop en zichzelf als onschuldig slachtoffer positioneert, noemen we dat gaslighting. Die ontkenning en omkering geeft jou onterecht het gevoel dat jij het probleem bent en dat je niet kunt vertrouwen op jouw intuitie. Dat is een vorm van emotioneel geweld.
Als je partner plaagt of sart, spreek hem of haar daar dan op aan: “Als jij die opmerking maakt, lach ik wel, maar ik voel me er eigenlijk ongemakkelijk door. Ben jij je daarvan bewust? Is dat jouw bedoeling? Ik wil graag dat je hiermee stopt. Hoe zie jij dat?” In het openbaar kun je een stilte laten vallen en niet reageren. Of je kunt zeggen: “Wat bedoel je daarmee?” of “Dat bedoelde je waarschijnlijk niet zo ongelukkig als het eruit kwam.” Dat zet de ander aan het denken.
Een gezonde partner eigent zich het eigen gedrag toe als jij aangeeft dat jij je er niet prettig bij voelt. Dat heet: verantwoordelijkheid. De reactie van je partner zou moeten zijn: “Sorry ik wil jou geen vervelend gevoel geven of je neerhalen. Ik zal daarmee stoppen”.
Ontkennende reacties zoals “Maak er niet zo’n probleem van joh. Je bent overgevoelig”, “Sorry hoor, ik wist niet dat je boos werd”, “Ik bedoel er verder niks mee hoor” zijn een rode vlag. Ze suggereren dat jouw grenzen ter discussie staan.
Respect voor grenzen is de hoeksteen van liefde. Liefde gaat over elkaar stimuleren. In een relatie waarin je wordt neergehaald, kun je niet groeien. Als jouw partner jou provoceert, kleineert of en public voor de bus gooit, dan beschadigt dat het vertrouwen en de veiligheid tussen jullie. Dat is anti-relatie. Als je partner toch vindt dat hij of zij het recht heeft om jou niet respectvol te behandelen, is het tijd om te gaan. Mensen die niet willen of kunnen bijdragen aan een gezondere omgang zijn destructief. Deze relaties gaan niet over liefde, maar over controle.
“A lack of boundaries invites a lack of respect.”
Sylvia
therapeut in opleiding
Het begint als een grapje: een opmerking over je eetgewoontes, je lach, je neus. In het begin lach je zelf ook mee, doe je alsof je het niet erg vindt. Maar na verloop van tijd gaat het toch irriteren. Misschien heb je het niet ineens door. Je voelt je minder of niet gewaardeerd en denkt dat je jezelf steeds moet bewijzen. Misschien vertel je jezelf: “hij/zij doet dit omdat hij van me houdt, omdat hij/zij deze aspecten aan me leuk vindt”, maar van binnen ben je steeds aan het twijfelen of onderhandelen. Je drukt je gevoel weg en lacht nog steeds mee, want: “wat moet je anders?”
Speelsheid en humor zijn belangrijk in een relatie, die zorgen namelijk voor positiviteit en connectie. Daarom kan het lastig zijn om door te hebben wanneer een ‘grapje’ te ver gaat. Pas wanneer je erop gaat letten, merk je dat je lacht uit gewoonte, niet omdat je het echt grappig vindt. Het moment dat jij het niet grappig vindt, gaat het een grens over. Vaak gebeurt dit meerdere keren voordat je er wat over zegt. En dan wordt de grens doorgaans niet duidelijk gecommuniceerd. Misschien maak je een sarcastische opmerking, of je zet er een grapje tegenover dat niet landt bij jouw grensoverschrijdende partner die ‘vrolijk’ verder gaat.
Om dit patroon te doorbreken moet je het eerst herkennen. Aangezien je jezelf en ons deze vraag stelt, ben je al goed op weg. Ga bij jezelf na hoe je je voelt als jouw partner grapjes maakt over jou en bedenk ook hoe vaak dit voorkomt. Meelachen of een grapje terugmaken zegt niet dat je het leuk vindt. Dit is een uiterlijke reactie. Het gaat om hoe je je voelt. Word je onzeker na deze grapjes, voel je je boos, teleurgesteld, of verdrietig? Het is van belang dat je dit bij je partner aangeeft.
De volgende stap is: het aangeven bij je partner op een manier die aankomt. Als het plagen gebeurt op een moment dat jullie met zijn tweeën zijn, probeer dan niet te lachen. Dit kan lastig zijn, omdat stilte na een grap een ongemakkelijke situatie creëert en daar houden we als mensen niet van. Neem, nadat dit wel of niet gelukt is, een moment om je partner aan te spreken. Spreek het gevoel uit dat je van het grapje krijgt en leg concreet uit wat je anders zou willen zien. Het helpt om dit vantevoren te bedenken. Een zin als: “Als je grapjes maakt over mijn bril word ik onzeker en wil ik afstand nemen van jou. Zou je dit niet meer willen doen?” geeft bij je partner duidelijk aan wat bij jou te ver gaat en hoe hij/zij zich kan aanpassen.
Vaak gebeurt het maken van pijnlijke grapjes in situaties waar anderen bij zijn, bijvoorbeeld vrienden of familie. Dit maakt confronteren nog moeilijker. Je kunt ervoor kiezen je partner direct aan te spreken, in het moment. Dit laat aan anderen zien dat je niet over je heen laat lopen. Maar de aanwezigen kunnen zich ermee gaan bemoeien en kant kiezen voor jou of jouw partner. Een andere manier is om een moment met zijn tweeën te nemen en dit aan te spreken. Het beste is zo kort mogelijk na de opmerking. Haal de situatie aan en zorg ervoor dat je partner ook helder heeft waar het om gaat. Spreek je gevoel uit en leg uit wat je concreet anders wilt zien. Blijf er in ieder geval niet te lang mee lopen, want ook jij bent belangrijk in de relatie!
Sylvia Jansen (24) rondt haar studie Psychologie aan de Universiteit Twente af met een klinische Masterstage bij LiefdeInZicht. Zij is gespecialiseerd in positieve psychologie, cognitieve gedragstherapie en educatiepsychologie.
Verder groeien in de liefde?
Vrij leven, een fijne relatie en gezond opvoeden? LiefdeInZicht maakt jou expert in liefdevol contact. Daardoor bloei jij en groeien je kinderen onbelast op.
Nieuw: Thuis werken aan je relatie?
Meer begrip, aantrekkingskracht en plezier in jouw eigen tijd? Onze online Groeimodules Vertrouwen, Conflict, Communicatie en Intimiteit komen in 2025 online. Hoor er als eerste van!
© 2025 www.liefdeinzicht.nl | partners in bloei