Beter omgaan met emoties: luisteren en niks doen doet wonderen!
“De sleutel tot goed luisteren is niet techniek, maar verlangen. Totdat we de ander werkelijk willen begrijpen, zullen we nooit goed luisteren”
- Steve Goodier
“Het verlangen naar positievere ervaringen is in wezen een negatieve ervaring. Terwijl het accepteren van een negatieve ervaring in feite juist een positieve ervaring is.”
- Mark Manson
“Unexpressed emotions will never die. They are buried alive and will come forth later, in uglier ways.”
- Sigmund Freud
“One of the most powerful things you can do is to be a great listener and just be there without trying to be helpful.”
- Dr. John Gottman
Wat kan ik voor je doen?
- Gewoon even luisteren...
Ja maar wat kan ik voor je dóen?
Voor veel partners -vaak mannen maar ook regelmatig de vrouw, die dan sterk op masculiene principes is gericht- vraagt een probleem om een oplossing - en wel van ons.
Niks 'doen' is amper een optie in de oplossingsgerichte coping. Elke situatie wordt gezien als een test van de eigen competentie. Dat is de mannelijke energie (die sommige vrouwen dus ook sterk belichamen): we moeten laten zien dat we sterk, vaardig en slim zijn - het liefst alledrie. Zo heb je dat geleerd. Zo doen je dat graag. Daar voel je je goed bij.
Dus: heeft onze partner een 'probleem' -want zo is ons geleerd om negatieve emoties zoals boosheid, verdriet, angst of schaamte te zien: als probleem- dan reageren we:
Trek het je niet aan...
Je moet gewoon...
Het komt goed...
Ach welnee joh...
Jij kunt dat wel...
Blijf rustig...
Je bent te gevoelig
Ik zal wel ...
Ik doe in dit geval zelf altijd…
Wellicht goedbedoelde reacties om een partner te kalmeren die boos, bang, verdrietig of overstuur is of zich schaamt. En om je eigen onverdraaglijke ongemakkelijke gevoel dat dat opwekt, snel weg te nemen. Want de oplossende partner is vaak de partner die zelf voelen spannend en lastig vindt. Om te kunnen aanvoelen en invoelen moet je eigen gevoelens toelaten en kunnen verdragen. Zodat je verbonden aanwezig blijft voor de ander en het niet overneemt. Lukt dat niet, dan ga je emotioneel of praktisch ‘reageren’’.
Maar redden, verbeteren, helpen of oplossen werkt niet. Integendeel, de onmacht en frustratie neemt alleen maar toe. Bij beide partners. Voor kinderen geldt hetzelfde. Ook die voelen zich door deze sturende of reddende houding van de ouder miskend en onbegrepen in hun innerlijke realiteit. Want het gevoel ís er, ook al wordt het ontkend of afgewezen. En die afwijzing van hun ervaring geeft hen het gevoel dat zij niet goed zijn. Het gevolg: schaamte en zelfafwijzing. Met alle gevolgen voor de verbinding (niet dus) en het gevoel van zelfacceptatie (laag).
Het credo is: eerst erkenning, dan eventueel advies (als dat überhaupt gewenst is).
Ik zie dat je ontzettend boos/bang/verdrietig/beschaamd bent. Ik begrijp dat je je zo voelt. Je hebt alle recht daartoe. Het is ok. Punt.
In bijna alle gevallen van emotionele onrust is erkenning het enige dat ‘nodig’ is.
En, voor wie toch graag een actie-plan heeft, herinner jezelf aan de 4 L’s:
Leren (ik besluit mezelf volledig beschikbaar te maken en open te stellen voor de situatie zoals die is)
Luisteren (ik besluit tijd en ruimte te geven zodat mijn partner kan delen en ontladen)
Labelen - (ik stel vragen of benoem wat ik zie, zodat mijn partner beter begrijpt en kan uitdrukken wat er speelt)
Limiteren - (ik geef een grens aan als ik vanwege de intensiteit zelf uit contact raak: “Het is ok dat je boos bent, maar het is niet ok om iets stuk te maken”. Of: “Ik wil je begrijpen, maar dat lukt mij niet als je mij voortdurend beschuldigt.”)
Maar wanneer komt die oplossing dan?
Als er erkenning en begrip ervaren zijn door de emotionele partner, keren rust, beheersing en helderheid als vanzelf terug. Er is opluchting, dankbaarheid en verbinding. Dan komen eigen kracht en inzicht boven. En -gegarandeerd- waardering voor het waardevolle dat je hebt gegeven. Namelijk: erkenning. En die komt niet vanuit je reactieve oplossingsgerichte autopiloot, maar is het product van je volle toewijding, concentratie en zelfbeheersing. En dat wordt vroeg of laat opgemerkt. En bewonderd door je partner. Want het vraagt zelfmeesterschap om het hoofd koel te houden, het hart warm en je handen vrij.
Het voelt misschien tegennatuurlijk om juist ruimte te geven aan iets wat lastig voelt. Maar juist het willen oplossen (wegmaken), maakt dat het blijft en steeds sterker wordt. Als een we een negatief gevoel of lastige situatie benoemen, maakt het niet dat gevoel of de situatie sterker, het maakt óns juist sterker.
Als je niets moet, kun je zien wat er speelt. Niks ‘doen’, het doet wonderen!
In relaties, en helemaal in het ouderschap zoals deze vader onlangs ontdekte:
